zondag 9 juli 2017

Ontspannen in judo: bewaak je centrum

Iemand vroeg me laatst eens in een mailtje: "'hoe kun je soepel worden door judo training?"

Dat is geen gemakkelijke vraag en al helemaal niet omdat ik geen expert ben.

Maar goed. Het hangt namelijk helemaal af van hoe een lichaam in elkaar zit en hoe iemand van nature beweegt. Iemand die stijf is qua lichaamsbouw, of met moeilijke spieren en gewrichten, wordt niet soepel bij judo. Je neemt mee op de mat hoe je bent.

Veel hangt wel af van de ademhaling. Als die gespannen is, verstart het hele lichaam. Zuurstof voor de spieren, maken ze niet hard maar soepel.
Postuur is daarom heel belangrijk, en ontspannen vanuit de buik. Ademhalingsoefeningen kunnen helpen. Maar de nadruk op het 'natuurlijk postuur' bij judo, en geen voorovergebogen houding alsof we nog in een eerder evolutiestadium waren, geeft wel ruimte aan de ademstroom vanuit de buik. Dat werkt ontspannend maar is ook goed voor de energie.
Verder is de grootste verstarring natuurlijk een mentale. Soepelheid is ook een geestelijke overwinning van angst, voor lichamelijke tegenslag en verlies. Ukemi soepel beleven, is dan een eerste basis. Wie zonder angst valt en graag valt, verliest angst.

Een mooi voorbeeld van ontspanning, soepelheid, en hoorbare ademhaling vind je bij deze aikidoka:

Wat deze man doet, is uiteraard enorm soepel.
En tegelijk: het lijkt simpel maar om dit zo te doen vraagt uiterste concentratie, m.n. op de ademstroom.

Als laatste schreef ik: soepelheid in judo is afhankelijk van je partner. Je deelt de energie met elkaar. Een rigide trainingspartner, of iemand die bang is, maakt soepel judo heel ingewikkeld, dan kun je bijna niet samen je energie afstemmen en dan zijn aanval en verdediging niet in balans. Hoe beter je partner op je is ingespeeld, hoe meer hij je totaal aanvoelt, hoe ontspannener je wordt, want je voelt je veilig, gemakkelijk en dus: soepel. Niet voor niets dat mensen bij danexamens een vaste uke willen met wie ze kunnen lezen en schrijven, ik bedoel, met wiens lichaam en bewegen ze helemaal vertrouwd zijn.

Je centrum bewaken

Maar als we kijken naar die video, en nadenken over ontspanning, kom ik wel terug bij wat aikidoka heel sterk benadrukken: je centrum, je buik. De zogenaamde hara is een deel van het lichaam in de onderbuik, net beneden de navel. Sommige mensen geloven dat je daar een bijna magische energie, ki, vandaan haalt. Wat het ook is, de energie voor je handelen, maar ook voor je ontspanning, vindt de basis in de buik en de ademhaling 'laag', dus niet op schouderhoogte, bij de longen, boven je zwaartepunt, maar in de onderbuik. Als een Japanner zichzelf wil doden, steekt hij dus geen zwaard in zijn hart, of snijdt hij zijn polsen door, maar prikt hij in zijn buik (hara kiri). Logisch als je dáár je levensbron localiseert. Al weten wij dat een dolkstoot in het hart een snellere en pijnlozere dood is overigens. (Disclaimer: don't try it at home!) 

De combinatie van ademhaling en zwaartepunt is natuurlijk wel interessant als het gaat over ontspanning. Want spanning is een vorm van onbalans, en daarbij struikel je mentaal over je zwaartepunt heen. Herstel van de mentale balans, komt net als de fysieke balans, uit je centrum, je buik. Je keert terug tot jezelf en ont-stresst. Geest en lichaam worden weer één en de stroom van zuurstof (of noem het ki) in het bloed, komen wel via de longen en het hart, maar worden gestuurd door dat lage centrum. 

Als we denken dat wij westerlingen niet gebouwd zijn voor dit soort Japans/Aziatische denkpatroon, kunnen we in onze eigen tradities overigens wel 'aanvullend bewijs' vinden. De Italiaanse zwaardvechter Camillo Agrippa, schreef in zijn traktaat "over de wetenschap en kennis van de wapens" in 1553 (!) over de buik als het lichamelijke, geestelijke en energie-centrum. Tsja. Het lijkt toch te gaan over universele principes die wij alleen wat laat ontdekten. 

Waarbij ik wel de kanttekening maak dat ook de Japanners wel eens hun ontspanningsoefeningen zouden mogen hernemen. Ik schreef in mei over de werkdruk van Japan, en de dood-door-overwerk. Ook Japanners mogen weer ontspannen door judo én de terugkeer naar hun eigen centrum.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten