zondag 17 januari 2016

Nog eens: wat is de overeenkomst tussen de weg van de thee en judo?

Thee in Tokyo...
Ik heb op dit blog al heel wat stukjes geschreven over thee. De 'weg van de thee' (sadō of chadō (茶道) beter gezegd. Ik heb het in Japan mogen meemaken en dat was een hoogtepunt op mijn reis. Is dat omdat een lekker warm kopje thee na de training zo goed smaakt? Ik geef toe dat na de judo- of fitnesstraining nogal eens de theepot op tafel komt. Maar is het dat?

Wat is de overeenkomst tussen de weg van de thee en judo?

De thee-weg is onder andere in Japan wat hij is, door de interventie van Sen no Rikyu (1522-1591), die eigenlijk een Samurai was. Hij maakte van de bestaande ceremonies met veel pracht en praal, een meer eenvoudige vorm, voor een klein gezelschap. Was dat om een rustpunt te creëren zoals sommigen wel eens beweren? Een kopje thee in een rustige omgeving, na een bloedig gevecht? Dat kopje thee na de training?


Het gaat eerder om de diepere inhoud van de weg. Chadō is omgeven met een 'kata' van opeenvolgende handelingen waarbij eigenlijk niets mis mag gaan. Ik heb de thee-ceremonie in Tokyo nog op mijn netvlies staan... Nou ja, volgens het Japanse ideaal moet er altijd een onvolkomenheid zijn: perfectie bestaat niet in 'foutloos'. Ik heb dat ook al eens benadrukt bij het schrijven over judo kata. Een perfecte kata is een natuurlijke, en dus met menselijke, breekbare lichamen die niet foutloos verkrijgbaar zijn.

Wat doet de beoefenaar van chadō als er iets fout gaat in zijn kata (temae)? 

Dat is de overeenkomst tussen judo en thee. Hij gaat door. Hij herstelt zich. Hij blijft op de weg. En... hij blijft daarbij volstrekt rustig. Een beoefenaar van chadō roept niet heel hard 'shit' of wat anders, maar hij blijft geconcentreerd, toegewijd, volkomen kalm als een bergmeer. Chadō leert rust en beheersing tijdens het doorgaan en het overwinnen van fouten en mislukking. En voor een oude Samurai was dat doorgaan een kwestie van leven en dood uiteraard. Als je bij een echt gevecht je concentratie zou verliezen na een foutje, vertelde je het niet na. Bij judo is het bekend: één moment van onoplettendheid is ippon-tegen. Vele wedstrijdjudoka kunnen er over meepraten. Maar als het een yuko-tegen is... doorgaan, geconcentreerd blijven, niet vloeken maar kalm blijven en opnieuw inzetten, proberen... Het is dus een training in beheersing en controle (over jezelf en je omgeving).

Zo bezien zouden alle wedstrijdjudoka maar eens chadō er bij moeten doen. Het was voor de Samurai en het is voor judoka een enorme mentale training. In rust, concentratie, aanvaarden van de fouten en het leren om door te gaan en het hele ritueel tot een goed einde te brengen. De tijd van het ritueel brengt je wel tot die bezinning, ik weet hoe het voelt...

Hajime voor chadō.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten