Het weblog GeenStijl staat bekend om zijn provocaties en de aanvallen op alle vormen van religie, vooral als dit de cultuur beïnvloedt. Christelijke waarden zijn 'achterlijk' en gelovigen worden spottend 'gristengekkies' genoemd. Moslims zijn helemaal erg, want als de sharia je leven moet bepalen, heb je helemaal geen vrijheid meer:
Simpel, zolang diverse facties in een land Allah en de sharia als
autoriteit beschouwen en niet het democratisch proces, ontstaat er een
krachtveld waarin een vredige status quo onmogelijk is. En helemaal als
de religieuze autoriteit ook nog een onderhevig is aan diverse
sektarische interpretaties, die allemaal strijden voor hun eigen gelijk.
Democratie die aan banden ligt van eeuwenoude tradities, rituelen en
religie is een kreupele democratie, waarin gewelddadige machtspolitiek
zich kan nestelen en groeien tot een allesvernietigende tumor.
De Arabische Lente. Wat een romantisch sprookje had het moeten worden.
Helaas is de politieke, religieuze en democratische praktijk een ander
verhaal, met als mensonterend dieptepunt momenteel de situatie Syrië.
Dit is wat er gebeurt als je moderne, westerse politieke structuren
(democratie) probeert toe te passen zonder de anachronistische culturele
en religieuze tradities uit het politieke domein te weren. Een
explosief spanningsveld. De natievorming in Europa stond bol van
oorlogen en rebellie die voortkwamen uit halve democratieën die
makkelijk exploiteerbaar waren. Of denk aan de Meijiperiode in Japan in
de late 19e eeuw, waarbij westerse politieke systemen werden
geïmplementeerd en industrialisatie en economische modernisering
plaatsvond, maar waar oude Japanse tradities werden misbruikt door
bepaalde facties om het volk alsnog te onderwerpen aan een oligarchie
met een goddelijke keizer aan het hoofd. Een periode vol complotten,
rebellie, moordaanslagen en intriges. Het kostte een oorlog met China,
een bloederige oorlog met Rusland en een destructieve oorlog met de hele
wereld voordat Japan onder begeleiding van de Amerikanen in staat was
haar culturele en religieuze tradities los te koppelen van het politiek
systeem. Iets wat in de Arabische landen ook zal moeten gebeuren.
Ik neem aan dat meneer JohnnyQuid niet suggereert dat men dezelfde massavernietigingswapens moet gebruiken (als in Japan destijds) om het publieke domein of politieke systeem te veranderen. Maar goed.
GeenStijl weet mogelijk niet dat de Meiji-periode in 1912 al afgelopen was, en niet in 1945. En dat Japan in de jaren 20 ook al een (wankele) democratie kende in de Taisho-periode. Maar goed.
Nog los van de vraag of de GeenStijl-redacteur niet wat doorslaat in zijn haat tegen religieuze cultuurvormende tradities (waarmee hij inzake Japan de plank wel wat misslaat) denkt hij wél een punt te hebben, dat democratie zoals men dat tegenwoordig verstaat, en dus een moderne samenleving, niet kan bestaan als op de achtergrond een heel andere cultureel systeem in het publieke domein aanwezig is. Zozo, de Gedankenpolizei heeft beslist dat de vrijheid gediend is met het verbieden van onwelgevallige (archaïsche) cultuur en gedachtegoed in het publieke domein?
Daarom ben ik het ten diepste oneens met de onderliggende gedachten van
GeenStijl. Het voorbeeld van Syrië en de Arabische wereld is het bewijs
daarvoor. Natuurlijk is het onmogelijk om daar democratie in te voeren.
Maar... moeten we dat dan wel willen? Waarom? Wie zijn wij in ons land
om met een opgeheven vingertje te eisen dat men in andere landen de
eigen cultuur (al dan niet gevormd door religie) moet wegdoen voor het
hoogste doel: democratie? Hallo, hebben de mensen daar zelf nog iets
over te vertellen, het volk bepaalt toch zelf wat het wil? Wat zouden wij er
van vinden als bijvoorbeeld een islamitisch land zou zeggen: het wordt
tijd dat Nederland bij de islamitische tijd wordt gebracht, moeten ze
alleen die achterlijke seculiere cultuur eerst wegdoen. Wat zou de
Al-Jazeera-variant van GeenStijl over ons land zeggen, denken ze?
Judo en tradities
Het is zeker waar dat Japan eind 19e/begin 20e eeuw in feite maar half moderniseerde. Ook na die eerder genoemde Meiji-periode. Dat zien we goed aan de geschiedenis van het judo. Jigoro Kano probeerde een moderne en opvoedkundige weg te schetsen, gebaseerd op oude tradities, maar wel met een nieuwe cultuur. Hij werd niet begrepen, met als gevolg dat hij zijn hele leven moest strijden met militaristische tendensen die zich meester maakten van zijn weg. Het was niet mogelijk om judo op te zetten, los van het bestaande systeem. Dat had zeker zijn nadelen.
En zo komen we bij het punt van Japan en de tragiek van Jigoro Kano en zijn judo.
Kano was vol van westerse idealen. Behoorlijk verlicht en voor zijn tijd zeer vooruitstrevend. Hoe meer hij van die westerse idealen in zijn judo stopte, hoe meer weerstand hij ondervond. Maar ook hoe meer de dubbelheid zichtbaar werd, als hij daarbij ontwortelde van zijn eigen Japanse cultuur. Hij bleef tot zijn dood de trotse Japanner, en zo ook nationalist. Hoewel hij bliksems goed inzag dat dit op gespannen voet stond met zijn idealen, zeker zoals het Japan van de jaren 30 zich ontwikkelde, als partner van nazi-Duitsland, hét ultieme voorbeeld van een systeem wat alle technologische vooruitgang in dienst stelde van het tegenovergestelde van menselijk welzijn en democratie...
Uiteindelijk werd na de oorlog (en na de dood van Kano) ook het judo 'gepacificeerd', d.w.z. van een opvoedingssysteem met traditionele wortels, tot een ongevaarlijke sport met louter nog ceremoniële wortels. Jazeker, wat GeenStijl zegt is waar. De westerse (lees: Amerikaanse) overwinning heeft de Japanse tradities de nek om gedraaid en teruggedreven in het privé-domein van de ceremonies en vriendelijke levenbeschouwelijke ideeën, en zo ook het judo fundamenteel veranderd.
Waarde(n)loos systeem
Ik vraag me daarom ook sterk af, of men in het moderne Japan nog wel kan terugvinden wat judo oorspronkelijk is geweest. Een stuk van de vorm en de mentaliteit is bewaard gebleven. Het Japanse volk heeft nog steeds een eigenheid. Maar. De 'Amerikaanse democratie' heeft het land overgenomen, d.w.z. incl. de ijskoude commercie en een eigen maffia-netwerk. Net als het judo daaraan ten prooi is gevallen. Japan is een ultra-modern land geworden, los van zijn wortels. De geest van de Meiji-periode (en daarna) is gedood. Het Kodokan judo is daarom ook in dezelfde lijn IJF-judo geworden.
In de Arabische wereld gaat het omwentelen zeker niet lukken, tenzij opnieuw met atoomwapens wellicht. Hoe erg de verschrikkingen ook zijn, en hoe dwaas leiders en volken ook kunnen zijn, het winnen van een oorlog verwarren met het nieuwe imperialisme van een vreemde cultuur, is mijns inziens geen zegen. Wat GeenStijl promoot, een universeel democratisch systeem (?) zonder eigen cultuur en religieuze wortels, is letterlijk en figuurlijk een 'waarde(n)loos' systeem. En als dat moet worden opgelegd van boven, ook zeker zo totalitair als de systemen die het vervangt. Ook seculier denken kan 'in naam van de vrijheid' ideologisch worden en mensen onderdrukken. Niet zo vreemd dat alle moslims wereldwijd strijden tegen dit seculiere imperialisme.
Japan heeft gecapituleerd na twee atoombommen. Ja logisch. De trots werd gebroken, de cultuur (kort door de bocht gezegd) verengd tot thee schenken, bloemschikken, sushi en judo. Wat we beoefenen en wat we kunnen zien als we in Kyoto e.o. de tempels bezoeken, is slechts nog een schaduw van een eeuwenoude cultuur. Maar dat een eigen cultuur heel het leven zou mogen bepalen, is politiek onwenselijk geacht en dus vernietigd. Van het publieke domein verdreven naar het privé-domein. Judo niet als totale en vormende levensweg, maar hooguit een hobby.
Maar goed, zo zijn we in Europa zelf ook bezig. Onze wortels worden ook opgeofferd aan de macht van Brussel. Cultuur en religie zijn iets voor het privé-domein en mag een land niet meer vormen, want dat is tegen de Europese geest. Zielloos. Nou ja. In die zin past het vrij karakterloze aspect van het IJF-judo weer heel goed bij onze eigen cultuur, of beter gezegd: de resten daarvan. Aan Japan zien we wat ons voorland is.