|
Badr Hari, foto AD |
Op het gevaar af dat dit blog te generaliserend is... het is nu eenmaal niet mogelijk om in een blog een academisch betoog te houden. Men vergeve mij het ongenuanceerde. Het zou namelijk zeker een diepgaande studie
vergen om meer achtergronden te verzamelen en onderzoeksgegevens bijeen
te brengen. Maar toch is er een voor de hand liggende relatie aan te
wijzen waarom het judo aansluit bij bepaalde culturen en het kickboksen
(en andere sporten waarbij het doel om een ander volledig te domineren)
meer bij andere culturen.
Vorige week de 'positieve' lijn: waarom judo zo goed past binnen het oorspronkelijke Japanse en Europese denken.
Deze week de 'negatieve' lijn: waarom judo niet goed lijkt te passen binnen sommige andere culturen. Daarbij is het criterium: komen andere culturen over een bepaalde bestaansangst heen, en zo niet: zoeken ze het in een verheerlijking van dominantie?
Culturele strijd in de wereld
Vreemd genoeg is de internationaal steeds escalerende strijd tussen twee culturen in de bestudering van dit fenomeen, ook op het judo van invloed. Het gaat daarbij om de clash tussen de kapitalistisch/ongelovige wereld en een stroming binnen de Islam, die daartegenin de uiterlijke jihad predikt. Daarbij is in het laatste geval zowel van soennietische als sji'itische zijde een militante variant aanwezig. Daarbij is een sfeer van intense competitie ontstaan, waarbij uiteindelijk een escalerend proces in gang is gezet van 'wie wint'. Uiteindelijk echter kan degene die wordt meegenomen in deze manier van denken, een vijandbeeld ontwikkelen wat zich op allerlei terreinen vertaalt.
Voor de Joodse gemeenschap in de wereld lijkt de militante Islamitische wereld de aartsvijand, waartegen elke vorm van gewapend verzet gerechtvaardigd lijkt. De Islamitische wereld ontwikkelt daar tegenover een gewapende haat en wantrouwen tegen elke mogelijk 'zionistische' complotvorming. Wederzijdse doodsangst...
Voor de Westerse wereld, bijzonder de VS, is het militante islamitisch-geïnspireerde terrorisme vijand nummer één geworden, wat leidt tot wanhopige maatregelen en angstreflexen. Deze angst beperkt paradoxaal genoeg de vrijheid van de eigen burgers volledig, omdat onder het mom van terrorismebestrijding elke ingreep in iemands privacy gerechtvaardigd wordt. De inmenging in staatszaken van met name de Arabische wereld, maakt daar de invloed van de ongelovig-kapitalistisch-zionistische vijand tot gevaar nummer één. Wederzijdse doodsangst...
In Europa is de immigratie van miljoenen mensen uit Noord-Afrika en Turkije, en de daarbij behorende invloed van de Islam, een bron van onrust. Hoe deze angst leidt tot wederzijds wantrouwen, zien we in ons land aan een Geert Wilders, die zó bang is voor het 'islamitische gevaar', dat hij alles uit de kast haalt om de 'vrijheid' van ons Nederlanders te beschermen. Waarbij hij niet alleen degenen die hij aanvalt, uitdaagt tot extra militant gedrag, of zich afsluiten/afkeer/wantrouwen ten aanzien van onze eigen samenleving, maar ook zijn eigen vrijheid gijzelt door een permanente angstreflex. (Het is te verstaan waarom de banden tussen Wilders en de staat Israel zeer goed zijn, men denkt immers in dezelfde categorieën)
De moslimwereld lijkt wel permanent in de verdediging, ofschoon de geschiedenis laat zien dat er binnen de Islam een sterke geschiedenis is van zelfbewustzijn, en zelfs regelrechte dominantie. Het gemak waarmee men thans alles wat niet-islamitisch (haram) is, wil vernietigen, heeft ook zeker te maken met romantische verlangens naar een goede oude tijd waarin de Islam de wereldcultuur bepaalde. Het Iraanse Ayatollah-gebeuren, en de invoering van de sharia in sommige landen, of het tribale Taliban-bewind, of de zogenaamde 'Arabische lente' die islamisten aan het bewind brengt, laten zien dat er sprake is van een verschuiving van tolerantie (zoals dat bestond in het Perzië van voor 1979 en het Tunesie van voor 2011) naar een puur-islamitische staatsvorm die het hele leven bepaalt. Mede ingegeven door een afkeer van alles wat westers en niet-islamitisch is.
Dit alles is aan het voeren tot een breed palet van angst-gerelateerde houdingen, waarbij het verlangen om de vijand definitief te verslaan en de eigen 'veiligheid' daarmee te garanderen, buitenproportioneel kan worden. De hele strijd is uiteindelijk: wie is de baas in de wereld, en dat bereiken we door geweld. En ook: geef vooral niet toe hoe bang je eigenlijk bent...
Denken in tegenstanders en vijanden
Vanuit de geschiedenis en cultuur van de Islam, is wel zichtbaar dat niet de Islam als zodanig als oorzaak kan worden gezien, aangezien de oorlogszuchtige anti-westerse houding iets lijkt te zijn van de laatste 60 jaar, na de Tweede Wereldoorlog dus, met als keerpunt de Ayatollah-revolutie in Iran (1979). Wél is waar, dat de Islam een religie is waarbij een bepaalde hardheid inherent is. Islam betekent: onderwerping. Onderwerping aan Allah en zijn wetten. Allah kent wel barmhartigheid, maar niet zoveel als bijvoorbeeld het christendom. Allah is meer een strenge God die oordeelt naar iemands daden, dan een liefdevolle Vader die zijn Zoon offert - dat laatste is onbestaanbaar in de Islam. Het radicaal beleven van het begrip 'jihad' draagt extra bij aan het gevoel dat de wereld hardhandig moet worden onderworpen aan Allah. De God wordt daarmee een gevreesde God en o wee als je niet aan zijn verplichtingen voldoet. De westerse idee over vrijheid, of het denken in categorieën van tolerantie voor de mens als zodanig omdat hij mens is, past niet in het denken dat iedereen desnoods met geweld moet worden onderworpen aan de sharia.
Vanuit de geschiedenis van een zich-ontkerstenende Westerse wereld, zien we echter ook een beweging die een bepaald intolerant denken in zich draagt, namelijk: een opkomende onbarmhartigheid. Die uit zich niet in kruistochten, maar wel in een totale overgave aan het geld. Om dat doel van rijkdom en welvaart te bereiken, is er het kapitalistisch denken in alles binnengeslopen. Wat betekent dat de ander geen partner is, maar tegenstander in een competitie. Ieder voor zich, alles is wedloop. Met name het Angelsaksische denken is daarvan doordrenkt. Het bereiken van je eigen doelen gaat desnoods over de hoofden van anderen heen. Als je niet rijk wordt, heb je pech of heb je te weinig gedaan. Het wegvallen van absolute normen en waarden in een extreem liberalisme, kan bij velen het laatste stukje medelijden met de medemens wegnemen. In onze samenleving zien we dit in toenemende mate ontstaan. Dit vormt een complete mentaliteit. Deze mentaliteit infecteert overigens ook Japan in toenemende mate, aangezien ook daar het kapitalisme al decennia lang de koers bepaalt.
Gevolgen voor de sport en het judo in het bijzonder
|
Foto African Judo Union |
Zowel de harde competitieve westerse mentaliteit, als de militante islamitische cultuur, kan (let wel: kán) leiden tot een houding waarin de kernwaarden van het judo niet worden aangevoeld. Wie voortdurend gevoed wordt door een angst voor de ander, hetzij omdat deze zijn religie/cultuur aanvalt, hetzij omdat elke medemens sowieso een concurrent is, kán niet begrijpen in welke totaal andere cultuur het judo is geworteld. Er zijn uiteraard moslims en ultra-kapitalisten die in staat zijn over deze drempels heen te stappen. Men mag niet generaliseren. Net zo goed als dat men bijvoorbeeld in Rusland en de voormalige Sovjet-republieken zowel excellente judoka aantreft als meedogenloze worstelaars, zo tref je die ook in Algerije aan. Er wordt in Noord-Afrika ook goed gejudood.
Maar... daar waar de angst voor anderen én de afkeer van anderen ook omwille van wie ze zijn; daar waar het verlangen naar absolute dominantie het gevolg daarvan is, vanuit welke cultuur dan ook, dáár is geen gevoel voor de kernwaarden van judo.
Daarom zien we een sterke hang naar harde vechtsporten als kickboksen en MMA met name in deze culturen opkomen. Het past simpelweg beter. Er zijn meer Marokkaanse jongens die goed worden in harde trap-en-stootsporten dan in judo, passend bij het gevoel dat je heel je leven moet knokken om de omringende vijandige cultuur te domineren. Er zijn steeds meer Amerikaanse jongeren die zich thuis voelen in de MMA-arena's waar keiharde competitie, commercie, en dominantie passen bij het levensgevoel dat je heel je leven vecht in de wereldarena. En ja, ook in bakermat Japan zijn er steeds meer sporters die de klassieke Sumo- en budosporten inruilen voor de harde wereld van K1. Mag het verbazen?
Uiteindelijk
Uiteindelijk heeft Jigoro Kano het judo ontworpen als een weg om innerlijk vrij te worden. Los van angsten, je ontspannen (jû) kunnen geven aan anderen als partners. Een wereld van liefde en vrede scheppen door wederzijdsheid.
Als judoka staan we ergens voor. Maar helaas hebben we daaraan nog dezelfde uitdaging als in de tijd van de stichter. Om iets te beleven in een wereld die dat vaak niet begrijpt of niet wil begrijpen. Judo zal altijd moeten proberen de mens op te voeden tot een innerlijke houding. Hajime voor het overwinnen van alle angsten. In welke cultuur dan ook...
|
Het kán wel... judo als middel om bruggen te bouwen! |