Trainingsmethoden (3) Hitori Geiko 独り稽古

Kun je judo in je eentje doen? Op het judoforum zijn daarover al heel wat discussies gevoerd. Basisgedachte is, dat je voor judo altijd twee personen nodig hebt. Judo is nooit ‘solo-training’. Je kunt jezelf niet werpen, althans… ik heb wel vaker judoka door de lucht zien vliegen als ze zichzelf ‘wierpen’ als ukemi-oefening, maar ja… is dat judo?

Principieel is judo voor mij altijd partnerschap, een band met de ander. Dus nooit solo. Maar ja, zelfs de meest zachtmoedige 'dô' kent het begrip Hitori Geiko, dus wat moet ik dan zeggen?

Vanuit het Japans

Ik herhaal nog een keer dat het kanji 独り (hitori) niets te maken heeft met 見取 (mitori) of het bekende woord 取 (tori). Het is tricky om het Japans te verstaan vanuit de rômaji, de klanken omgezet in westers schrift. 独り (hitori) is een apart woord, en zonder de Japanse toevoeging り op het authentieke kanji, spreekt men 独 uit als ‘doku’ en het betekent hoe dan ook gewoon ‘solo’, ‘alleen’.

Toch kennen de Japanse 道/dô’ allemaal hitori geiko als systematische trainingsmethode. Waarbij opgemerkt moet worden dat wederom het aikido de sterkste nadruk legt op deze naamgeving. Judoka op het judoforum hebben er nooit een woord over gezegd, maar de inhoud is wél bekend. Hoewel?

Toch is het interessant genoeg om op dit blog een poging te wagen om de solo-training een plaats te geven in het judo, en het gewoon – zoals het hoort – de Japanse naam te geven. Terug naar de basis.

Twee soorten training

Ik zou bij hitori geiko het onderscheid willen maken tussen de twee trainingselementen die een judoka altijd al kan trainen: fysieke en mentale training.

Fysieke training

Uiteraard kun je – behalve fitness met apparaten en conditietraining – ook heel gerichte judo-oefeningen alleen trainen, elke dag. Als je een mat en ruimte hebt, kun je ukemi doen, zoveel je wilt. Zonder die ruimte, kun je overal waar je bent tai sabaki maken, zowel die van judo als die van aikido (tenkan), beide oefeningen zijn even nuttig. Verder kun je eindeloos ippon seoi nage trainen met een rubberen band of een doorgeknipte fiets-binnenband aan een paal of verwarmingsbuis, en op de grond van je (slaap)-kamer heen een weer kruipen in ebi. Opdrukken, sit-ups, alles kun je thuis oefenen. Basisbewegingen, maar ook ademhalingsoefeningen, balansoefeningen op één been, strekoefeningen, de warming up van aikido met al je ledematen losgooien, of een mooie taiso, alles kun je ook thuis alleen doen. Allemaal hitori geiko wat – als je het consequent zou doen – een enorme winst voor je judo betekent.

Het enige probleem wat elke judoka ongeveer heeft is dit: het is zo ontzettend saai… je moet heel erg gedreven zijn, tolerante onderburen hebben, anders doe je dit een dag, twee dagen… en het is weer voorbij. Zo staan er op zolders (en Marktplaats) heel wat dure fitnessapparaten te verstoffen. Gebrek aan zin en discipline. Een Amerikaan merkte daarom eens op: “wat is het dan fijn als je thuis een broertje hebt.”

Mentale training

Daar hebben we misschien meer aan. Want uiteindelijk blijkt al uit het bovenstaande, dat een gebrek aan innerlijke discipline de solo-training vaak opbreekt. Eerlijk gezegd, ik geloof dat heel veel wat ik boven schrijf mogelijk is, maar in de praktijk vaak mislukt omdat we fysiek sterker zijn dan mentaal. En als die onbalans in onze training sluipt…o wee. Niet alleen bij shiai in judo is mentale sterkte het leeuwendeel van de ippon, maar ook bij elke gewone training. Wie slap of ontmoedigd is, wordt al kuzushi in zijn hoofd, voor zijn voeten de mat hebben geraakt.

Dat heeft te maken met wat bij het aikido en andere 道/dô heel goed begrepen wordt, nl. dat je moet leren concentreren vanuit je hara. Spiritueel ingestelde aikidoka zullen het snel hebben over hun 気/ki’ en willen toewerken naar de ideale techniek waarbij de ‘ki’-energie gaat vloeien (ki no nagare), het op één na hoogste stadium van aikido-training. Hmmm… dat hebben judoka dus niet. Maar wat hebben ze wel? Hebben ze gevoel voor hun diepe innerlijke balans? Is hun energie-baan wel vrij? Heel veel judoka zijn zo stijf als wat. Enorme spieren, soepel als het nodig is, maar wel een strak lijf wat niet zo los zit zoals je bij een taiso je handen en voeten letterlijk laat ‘wapperen’. In staat om uren te rennen, maar niet om als het ware over de mat te zweven in een zachte dansbeweging. Goed in balans als ze met een ander staan te duwen en trekken, maar geen idee wat er onder de navel gebeurt.

Mentale training is in feite een permanente bewustwording van je lichaam. Het heeft iets van ‘zen’, waarbij je heel actief in het nu leeft, ademt, waarneemt, geniet, concentreert. Een judoka zou veel meer moeten mediteren en zichzelf leeg leren maken. Dat ontspant, dat maakt vrij en dat geeft het lichaam de kans zich met zijn geest te verenigen en een innerlijke balans te (her)vinden. Oefeningen om dit te bereiken doet de judoka ipso facto alleen. O ja, je kunt met meerdere judoka een zaaltje huren en samen stil worden. Maar dit soort oefeningen moet je eigenlijk… de hele dag doen. En vanuit die bewuste ademhaling en concentratie ontstaat vanzelf een heel diep gevoel voor je hara en de innerlijke kern van je balans.
Wie vanuit die houding fysieke oefeningen gaat doen, zal merken dat hij die anders doet; je moet dat voelen om het te beseffen. Het is ook de basis voor een ontspannen kumikata, de golven van Hirano en andere legenden. Je hele lichaam is los, ontspannen, en vanuit die mentale setting kom je terug op het fysieke niveau.
Dan is het doen van tai sabaki in je slaapkamer een balansoefening in diepe concentratie en totaal vanuit je hara. Dan is elke beweging die je maakt bewust. Dan léér je bij elke stap die je zet, leer je je lichaam kennen en kun je na langdurig zo trainen, echt over de mat glijden en ‘ben’ je je judo in plaats van dat je het ‘doet’.

Hitori geiko, een must

Ja, niemand kan een echte judoka worden of zijn, als hij niet op het niveau van zijn ‘zijn’ getraind is. Zijn innerlijke balans heeft gevonden, zijn hara beheerst, zijn adem kan genieten en zo zijn omgeving kan opnemen in zijn techniek. Het is ook de basis van harmonie, die dus eerst ontstaat in jezelf, en pas vanuit die innerlijke eigen harmonie kan groeien naar harmonie met anderen. ‘Wa’ is iets wat diep in je hart begint, een mentale groei die naar buiten gaat stromen. Een persoonlijke interactie van twee energiestromen, die vloeien van mens tot mens. Dit moet je zelf kiezen, zelf bewust worden, zelf leven. Judo wordt dan werkelijk een weg, een dô. Jouw persoonlijke perfectie waarvoor je de ander nodig hebt om mee te oefenen, maar waarvoor je de basis legt in je eigen ziel. Zelf te trainen.